“Cặp đôi” nghệ nhân đưa gốm truyền thống vượt "lũy tre làng"

Mega Story - Ngày đăng : 18:45, 19/01/2025

Vợ chồng Nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi và Phạm Thị Minh Châu không chỉ nổi bật bởi tài năng nghệ thuật, mà còn bởi câu chuyện tình yêu với những dấu ấn đặc biệt trong làng nghề gốm Bát Tràng truyền thống.
Mega Story

“Cặp đôi” nghệ nhân đưa gốm truyền thống vượt "lũy tre làng"

{Tên tác giả} 19/01/2025 18:45

Vợ chồng Nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi và Phạm Thị Minh Châu không chỉ nổi bật bởi tài năng nghệ thuật, mà còn bởi câu chuyện tình yêu với những dấu ấn đặc biệt trong làng nghề gốm Bát Tràng truyền thống.

chuc-mung-1-.png

Vợ chồng Nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi và Phạm Thị Minh Châu không chỉ nổi bật bởi tài năng nghệ thuật, mà còn bởi câu chuyện tình yêu với những dấu ấn đặc biệt trong làng nghề gốm Bát Tràng truyền thống.

tet-2025_tit-phu-3-(1).png

Ở làng gốm Bát Tràng (huyện Gia Lâm, Hà Nội), hai tên tuổi Nguyễn Văn Lợi và Phạm Minh Châu không chỉ nổi bật bởi tài năng nghệ thuật mà còn bởi câu chuyện tình yêu và sự cống hiến không ngừng nghỉ của họ nhằm truyền bá nghệ thuật gốm sứ Việt ra thị trường quốc tế.

vnp_covewr.jpg
Nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi.

Với bàn tay tài hoa và sự nhạy bén trong nghệ thuật, Nguyễn Văn Lợi đã nhanh chóng nổi danh trong làng gốm Bát Tràng từ khi còn trẻ. Ông nổi tiếng với dòng men Raku độc đáo, một loại men mang phong cách Nhật Bản nhưng được biến tấu, sáng tạo để phù hợp với văn hóa và thẩm mỹ Việt Nam. Những sản phẩm gốm của Nguyễn Văn Lợi không chỉ là đồ vật trang trí mà còn chứa đựng tâm hồn và tình cảm của người nghệ nhân.

Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại trong các tác phẩm của ông đã thu hút nhiều sự chú ý từ giới yêu nghệ thuật trong và ngoài nước. Ông không chỉ dừng lại ở việc sáng tạo, mà còn tham gia vào việc giảng dạy và truyền đạt kinh nghiệm cho các thế hệ trẻ, giúp giữ gìn và phát triển làng nghề.

vnp_5.jpg
Nghệ nhân Phạm Thị Minh Châu.

Nghệ nhân Phạm Thị Minh Châu, với sự tài hoa không kém, đã cùng chồng mình tạo nên một cặp đôi hoàn hảo trong làng gốm Bát Tràng. Bà không chỉ là nghệ nhân mà còn là người bạn đời, người đồng hành, và người truyền cảm hứng cho Nguyễn Văn Lợi. Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội, Phạm Thị Minh Châu mang đến những sáng tạo tinh tế, kết hợp giữa nghệ thuật hiện đại và truyền thống.

Các tác phẩm của bà thường mang tính nghệ thuật cao, mỗi chi tiết đều được chăm chút tỉ mỉ và thể hiện sự khéo léo của người nghệ nhân. Bà cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phát triển thương hiệu gốm của gia đình, giúp đưa sản phẩm của họ đến gần hơn với công chúng và thị trường quốc tế.

Không chỉ tài giỏi riêng biệt, Nguyễn Văn Lợi và Phạm Minh Châu còn là một “đội mạnh” khi kết hợp cùng nhau. Họ đã cùng nhau trải qua những thử thách và khó khăn nhưng luôn giữ vững tình yêu và đam mê với nghệ thuật gốm sứ. Nhờ sự đồng lòng và hợp tác, họ đã tạo ra những tác phẩm gốm độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân và phong cách riêng biệt.

vnp_6.jpg

Năm 2023, cả hai vợ chồng được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân làng nghề truyền thống, đây là một sự công nhận xứng đáng cho những đóng góp và cống hiến đối với làng nghề Bát Tràng.

tet-2025_tit-phu-2-(1).png

Hành trình của Nguyễn Văn Lợi cùng vợ là Nguyễn Thị Minh Châu là một câu chuyện về sự kiên trì, đam mê và bản lĩnh vượt qua thử thách. Ông đã góp phần đưa gốm Bát Tràng đến gần hơn với công chúng và khẳng định vị thế của làng nghề truyền thống trong thời đại mới.

Sau năm 1986, khi làng nghề gốm Bát Tràng được phát triển tự do, ông cùng gia đình mở xưởng sản xuất gốm riêng. Vừa kế thừa tinh hoa nghề gốm truyền thống, ông vừa không ngừng tìm tòi, sáng tạo để tạo ra những sản phẩm gốm mới lạ, độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân.

vnp_4.jpg

Sau nhiều năm miệt mài thử nghiệm, Nguyễn Văn Lợi đã tìm ra công thức phối liệu phù hợp giúp gốm Raku chịu được sốc nhiệt mà vẫn giữ nguyên vẻ đẹp huyền ảo. Ông chia sẻ rằng: “Ngày đầu nghiên cứu, sản phẩm thường vỡ khi nung ở nhiệt độ cao. Nhưng tôi không bỏ cuộc, vì tôi biết rằng trong sự thất bại, luôn có cơ hội.”

Dòng men Raku xuất hiện từ Nhật Bản vào thế kỷ XVI và nổi tiếng với vẻ đẹp hoang dại, độc đáo của mỗi tác phẩm. Tuy nhiên, việc chế tác men Raku tại Việt Nam gặp phải nhiều thử thách do sự khác biệt về khí hậu, nguyên liệu và kỹ thuật nung.

Men Raku được nung ở nhiệt độ thấp hơn so với các loại gốm truyền thống, khoảng 850-1000 độ C. Sau khi nung, sản phẩm được lấy ra khỏi lò khi còn đỏ rực và được làm nguội nhanh bằng cách nhúng vào nước hoặc rắc lên các chất tạo màu như tro, mùn cưa. Quá trình này tạo ra các vết nứt và màu sắc không đều, mang đến vẻ đẹp tự nhiên và bất ngờ cho sản phẩm.

vnp_10v2.jpg

Bề mặt của men Raku thường có những vết nứt nhỏ, gọi là craquelure. Craquelure được dùng để chỉ các vết nứt nhỏ trên bề mặt của một bức tranh, thường do quá trình lão hóa, khô hạn hoặc các yếu tố vật lý khác. Những vết nứt này có thể xuất hiện ở lớp màu hoặc lớp bảo quản bề mặt, tạo nên một hiệu ứng thẩm mỹ đặc biệt và đôi khi được coi là bằng chứng cho sự “trải qua thời gian” của tác phẩm nghệ thuật, tạo nên vẻ đẹp cổ kính và độc đáo. Những vết nứt này là kết quả của sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khi sản phẩm được nhúng vào nước hoặc các chất làm nguội khác. Mỗi sản phẩm Raku là duy nhất, không có hai chiếc nào giống nhau hoàn toàn.

vnp_12.jpg

Men Raku mang đến một dải màu sắc phong phú, từ những màu sắc rực rỡ như đỏ, xanh dương, xanh lá cây, đến những gam màu trầm như đen, nâu và xám. Sự pha trộn màu sắc tự nhiên và các phản ứng hóa học tạo nên những hiệu ứng màu sắc tuyệt đẹp và không thể dự đoán trước.

Dòng men Raku không chỉ đơn thuần là một kỹ thuật làm gốm, mà còn chứa đựng tinh thần triết lý và thẩm mỹ sâu sắc. Raku xuất phát từ Nhật Bản và được sử dụng trong các buổi trà đạo, nơi mà sự đơn giản, tự nhiên và sự tĩnh lặng được đề cao. Mỗi sản phẩm Raku mang trong mình tinh thần của sự chấp nhận và cảm nhận vẻ đẹp trong những điều không hoàn hảo.

vnp_11.jpg

Những đặc điểm trên đã tạo nên sự cuốn hút và độc đáo của dòng men gốm Raku, làm say đắm lòng người yêu nghệ thuật và những ai trân trọng vẻ đẹp tự nhiên, mộc mạc. Cặp đôi nghệ nhân Nguyễn Văn Lợi và Phạm Minh Châu đã thành công trong việc đưa dòng men này đến gần hơn với công chúng đồng thời giữ vững và phát triển giá trị truyền thống của làng gốm Bát Tràng.

Cũng chính vì lẽ đó, sự kết hợp giữa những giá trị cốt lõi truyền thống với làn gió mới đã chinh phục được những thị trường khó tính như Hà Lan, Anh, Canada.

Làng gốm Bát Tràng, với sự đóng góp của những nghệ nhân như Nguyễn Văn Lợi và Phạm Minh Châu, sẽ tiếp tục phát triển và giữ vững vị thế của mình trong làng nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Họ là những tấm gương sáng, không chỉ về tài năng mà còn về tình yêu, sự cống hiến và tinh thần sáng tạo./.

vnp_13.jpg