Mega Story

Sau 8 thập kỷ, Việt Nam từ “thân cô thế cô” đến vị thế “bạn tốt, đối tác tin cậy của thế giới”

Minh Thu • {Ngày xuất bản}

Ngoại giao Việt Nam 80 năm: hành trình hội nhập, mở rộng quan hệ quốc tế, nâng cao vị thế quốc gia và đóng góp tích cực cho hòa bình, phát triển.

Từ một quốc gia nhỏ bé từng là thuộc địa, từng bị chiến tranh tàn phá, ngày nay, trong con mắt bạn bè quốc tế, Việt Nam là một quốc gia đang phát triển, có vai trò, vị thế ngày càng tăng trong khu vực.

Lá cờ đỏ sao vàng đang tung bay trước tòa nhà Liên hợp quốc tại Hoa Kỳ, trụ sở Ban Thư ký ASEAN tại Indonesia, Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc ở Trung Phi hay những “điểm nóng” thiên tai ở Thổ Nhĩ Kỳ, Myanmar… cho thấy sự hiện diện của Việt Nam và những đóng góp ngày càng chủ động, tích cực, có trách nhiệm trong việc giải quyết vấn đề chung của cộng đồng quốc tế.

Nhìn lại quan hệ quốc tế của Việt Nam kể từ khi nước nhà giành được độc lập và thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (năm 1945), Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định ngoại giao Việt Nam đã luôn tận tụy phụng sự quốc gia, dân tộc, có nhiều đóng góp xứng đáng vào những thành tựu chung, có ý nghĩa lịch sử của đất nước.

Ngay từ những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dùng ngoại giao như một vũ khí sắc bén để thêm bạn bớt thù, phân hóa hàng ngũ đối phương, giữ vững chính quyền non trẻ, tranh thủ thêm thời gian và lực lượng cho cuộc trường kỳ kháng chiến. Trong thời gian đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, cùng với các mặt trận chính trị và quân sự, ngoại giao đã trở thành một mặt trận quan trọng, có ý nghĩa chiến lược. Ngoại giao đã góp phần cụ thể hóa các thắng lợi trên chiến trường thành chiến thắng trên bàn đàm phán, chấm dứt chiến tranh.

Hiệp định Sơ bộ 6/3, Tạm ước 14/9, Hiệp định Geneva 1954 và Hiệp định Paris 1973 đã trở thành những mốc son chói lọi trong lịch sử nền ngoại giao cách mạng, góp phần dẫn tới chiến thắng lịch sử mùa Xuân năm 1975, thu giang sơn về một mối. Như vậy, sát cánh với các binh chủng hợp thành của Cách mạng Việt Nam, ngoại giao đã góp phần chấm dứt hơn một thế kỷ nô lệ dưới ách thực dân, đế quốc, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên độc lập, thống nhất và phát triển.

Sau khi nước nhà thống nhất, ngoại giao đóng vai trò quan trọng trong xây dựng hòa bình, phá thế bao vây, cấm vận, mở rộng cục diện đối ngoại bằng đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, vì hòa bình, hợp tác và phát triển. Ngoại giao đi đầu đưa đất nước dần hội nhập vào khu vực và quốc tế, đặc biệt qua các cột mốc lịch sử như gia nhập ASEAN, APEC, WTO... và ký kết, tham gia hàng trăm thỏa thuận, điều ước quốc tế.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, lịch sử gần 40 năm Đổi mới của đất nước đã khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của ngoại giao trên cả 3 trụ cột đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân. Các lĩnh vực quan trọng từ ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, công tác biên giới lãnh thổ, thông tin tuyên truyền đối ngoại, công tác lãnh sự, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, công tác xây dựng ngành đều đạt nhiều kết quả quan trọng.

“Ngoại giao đã góp phần mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với các đối tác; phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, góp phần giữ nước từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy; bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của đất nước, người dân, doanh nghiệp; huy động sự đóng góp của người Việt Nam ở nước ngoài, góp phần thúc đẩy sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc; tích cực quảng bá hình ảnh đất nước,” ông Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.

“

Ngoại giao đã góp phần mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với các đối tác; phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn

Đặc biệt, ngoại giao kinh tế đã trở thành nhiệm vụ trung tâm, một động lực quan trọng để phát triển đất nước. Việt Nam đã thu hút được hàng trăm tỷ USD vốn FDI, trở thành một trong Top 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới, là một mắt xích quan trọng trong 17 FTA gắn kết chúng ta với hơn 60 nền kinh tế quan trọng trên thế giới. Trong giai đoạn đại dịch COVID-19, đóng góp to lớn của ngoại giao vaccine đã được lãnh đạo Đảng và Nhà nước nhiều lần ghi nhận, tuyên dương.

Nhờ những đóng góp quan trọng đó, đối ngoại được lãnh đạo Đảng và Nhà nước đánh giá là điểm sáng đầy ấn tượng trong các thành tựu chung của đất nước.

Trải qua 8 thập kỷ, từ chỗ "thân cô thế cô", Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, xây dựng được mạng lưới quan hệ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện với 37 nước, trong đó có tất cả các nước lớn và toàn bộ 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc; là thành viên tích cực của hơn 70 tổ chức quốc tế và khu vực. Đảng ta cũng đã có quan hệ với 259 chính đảng tại 119 nước.

Từ thân phận một nước bị xem là "nhược tiểu", ngày nay, trong con mắt bạn bè quốc tế, Việt Nam là một quốc gia tầm trung có vai trò, vị thế ngày càng tăng trong ASEAN và ở khu vực, có đóng góp ngày càng chủ động, tích cực vào việc tham gia giải quyết các công việc chung của cộng đồng quốc tế.

Nhận định về vị thế quốc gia, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình cho rằng hình ảnh đất nước và con người, lịch sử, những nét văn hóa, hình ảnh đặc trưng tiêu biểu của Việt Nam đã và đang nhận được sự quan tâm, theo dõi lớn của dư luận, xuất hiện với tần suất cao trên các kênh truyền thông quốc tế uy tín trên mạng Internet.

“Trong bối cảnh thế giới đầy biến động và phức tạp, Việt Nam được các nước, kể cả phương Tây nhìn nhận như một hình mẫu đáng học hỏi về cách thức ‘chèo lái con thuyền đi trong gió mạnh.’ Càng nhìn ra thế giới, chúng ta càng thấy tự hào về đất nước, con người Việt Nam,” Thứ trưởng Lê Hải Bình nói.

“

Trong bối cảnh thế giới đầy biến động và phức tạp, Việt Nam được các nước, kể cả phương Tây nhìn nhận như một hình mẫu đáng học hỏi về cách thức ‘chèo lái con thuyền đi trong gió mạnh.’ Càng nhìn ra thế giới, chúng ta càng thấy tự hào về đất nước, con người Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình.

Chia sẻ với Báo Điện tử VietnamPlus, ông Choi Seung Jin, Giám đốc Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại Việt Nam cũng khẳng định vị thế ngày càng uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Theo ông Choi Seung Jin, Việt Nam đã và đang thực hiện nhiều vai trò, đồng thời cũng không ngừng mở rộng hơn nữa những vai trò đó. Chẳng hạn, tháng 4/2025, Việt Nam đăng cai tổ chức thành công Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu (P4G), thể hiện tiếng nói dẫn dắt trong lĩnh vực môi trường và phát triển bền vững.

“Với tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng, Việt Nam cũng đang là một trong số các quốc gia dẫn đầu về giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu. Hàn Quốc và Việt Nam cũng đang có những hợp tác thông qua cơ chế APEC. Năm nay, Hàn Quốc sẽ đăng cai tổ chức Hội nghị thượng đỉnh APEC và dự kiến đến năm 2027, Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức hội nghị này tại Phú Quốc. Điều đó cho thấy, vai trò quốc tế của Việt Nam và các hoạt động hợp tác giữa Việt Nam và Hàn Quốc sẽ ngày càng được tăng cường hơn nữa,” ông Choi Seung Jin nhận định.

“

Với tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng, Việt Nam cũng đang là một trong số các quốc gia dẫn đầu về giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu.

Ông Choi Seung Jin, Giám đốc Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại Việt Nam.

Sau 80 năm thành lập nước, gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Việt Nam đang vững bước tiến vào kỷ nguyên vươn mình và hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện hơn.

Quá trình hội nhập quốc tế không chỉ giới hạn ở lĩnh vực kinh tế mà còn mở sang các lĩnh vực như văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, đóng góp vào sự phát triển toàn diện của đất nước.

Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Theo Phó Giáo sư-Tiến sỹ Đặng Đình Quý, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Giám đốc Học viện Ngoại giao, để đạt được mục tiêu 2030, 2045, toàn dân tộc ta phải có nỗ lực vượt bậc trong tất cả các lĩnh vực.

Cụ thể là phải đóng góp hiệu quả hơn vào mục tiêu bảo vệ an ninh Tổ quốc; thứ hai, phải đóng góp hiệu quả hơn vào mục tiêu phát triển của đất nước.

“Để đạt được mục tiêu đó, phải tranh thủ được các nguồn lực từ bên ngoài, trước hết là công nghệ cao, thị trường xuất khẩu và vốn chất lượng cao. Theo đó, cần phải tạo dựng và củng cố một mạng lưới bạn bè, đối tác rộng lớn, bền vững, nhất là các đối tác có tiềm năng về công nghệ và thị trường, có lợi ích trùng hợp cơ bản và lâu dài trong quá trình Việt Nam vươn lên thành nước phát triển,” Phó Giáo sư-Tiến sỹ Đặng Đình Quý nêu giải pháp.

“

Để đạt được mục tiêu đó, phải tranh thủ được các nguồn lực từ bên ngoài, trước hết là công nghệ cao, thị trường xuất khẩu và vốn chất lượng cao.

Phó Giáo sư-Tiến sỹ Đặng Đình Quý, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Giám đốc Học viện Ngoại giao.

Trong tiến trình đó, Việt Nam phải nâng cao và phát huy vị thế quốc tế bởi vị thế cao sẽ tranh thủ được sự ủng hộ, hợp tác của các nước, các đối tác. Vị thế cao cũng là điều kiện quan trọng để tiếp cận tới các nguồn công nghệ, nguồn vốn chất lượng cao với giá phù hợp.

Trong thúc đẩy các mục tiêu đối ngoại và xử lý các vấn đề nảy sinh trong quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác lớn, đối ngoại cũng cần phải sẵn sàng dấn thân bảo vệ các nguyên tắc được đông đảo các nước trong cộng đồng quốc tế thừa nhận và tôn trọng.Bên cạnh đó, đối ngoại cũng cần phát huy hiệu quả vị thế quốc tế của đất nước để phục vụ các mục tiêu thúc đẩy phát triển và bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Theo đó, Việt Nam kiên định theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, lan tỏa giá trị vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững; tiếp tục đẩy mạnh và nâng tầm sự tham gia, đóng góp của Việt Nam trên các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế, tương xứng với tầm vóc, vị thế của của đất nước.

“Để gia tăng vị thế trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, công tác đối ngoại cần có cách tiếp cận mới trong việc thực hiện định hướng ‘thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế’, chủ động, tích cực, có trách nhiệm hơn trong các công việc chung của khu vực và quốc tế, sẵn sàng đóng góp nguồn lực, kể cả nhân lực là tài lực cho các công việc này,” ông Quý nói.

Mới đây, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch soạn thảo Chiến lược truyền thông, quảng bá hình ảnh Việt Nam ra nước ngoài để khẳng định vị thế xứng đáng trên bản đồ thế giới. Chiến lược đặt trọng tâm vào “Định vị hình ảnh quốc gia” với 4 đặc trưng cốt lõi: Ổn định, Phát triển, Đổi mới sáng tạo, Giàu bản sắc văn hóa.

Trả lời Báo Điện tử VietnamPlus về giải pháp tuyên truyền hình ảnh quốc gia, Phó Giáo sư-Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Oanh, Trưởng Khoa Quan hệ quốc tế, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng hiện nay là thời điểm quan trọng để xây dựng chiến lược truyền thông nâng cao vị thế, nhận diện hình ảnh quốc gia.

“Trước đây, thế giới biết đến Việt Nam là một đất nước của chiến tranh, đau thương, nghèo đói, giờ là lúc chúng ta xây dựng hình ảnh một Việt Nam đang phát triển, nền kinh tế đi lên, người dân hạnh phúc. Giờ là lúc ngoại giao văn hóa cần được chú ý hơn,” ông Nguyễn Ngọc Oanh khẳng định.

“

Trước đây, thế giới biết đến Việt Nam là một đất nước của chiến tranh, đau thương, nghèo đói, giờ là lúc chúng ta xây dựng hình ảnh một Việt Nam đang phát triển, nền kinh tế đi lên, người dân hạnh phúc. Giờ là lúc ngoại giao văn hóa cần được chú ý hơn

Phó Giáo sư-Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Oanh, Trưởng Khoa Quan hệ quốc tế, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

Đóng góp kinh nghiệm từ Hàn Quốc – quốc gia đã thành công trong việc sử dụng văn hóa như một công cụ để tăng cường ảnh hưởng, vị thế quốc tế, tạo ra sự gắn kết và tin cậy với các quốc gia khác nhờ “làn sóng Hallyu” (văn hóa đại chúng Hàn Quốc), ông Choi Seung Jin, Giám đốc Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại Việt Nam chia sẻ: “Tôi được biết Việt Nam đang tích cực quảng bá hình ảnh quốc gia dựa trên nền tảng văn hóa lịch sử lâu đời, đậm đà bản sắc và cảnh quan tự nhiên tươi đẹp. Các bạn nên tích cực quảng bá những hình ảnh đó ra thế giới và kiến tạo hình ảnh một Việt Nam toàn diện tới bạn bè quốc tế,” ông Choi Seung Jin nói.

Với bề dày lịch sử 4000 năm, lợi thế “rừng vàng biển bạc”, 16 di sản văn hóa phi vật thể, 9 Di sản Thiên nhiên và Văn hóa Thế giới được UNESCO công nhận, Việt Nam có tiềm năng to lớn để xây dựng và triển khai chính sách ngoại giao văn hóa xứng tầm với vị thế của đất nước cũng như đóng góp quan trọng, hiệu quả vào quá trình hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng trong những năm tới. Du lịch văn hóa, ẩm thực, âm nhạc, điện ảnh, thời trang…đang từng bước khẳng định tên tuổi trên trường quốc tế, không chỉ giúp bạn bè quốc tế “biết” mà còn khiến bạn bè “nhớ” và “yêu” Việt Nam, góp phần nâng cao sức mạnh mềm quốc gia đồng thời tạo dựng vị thế cho Việt Nam trong mạng lưới các quốc gia có ảnh hưởng văn hóa khu vực.

Khẳng định tầm quan trọng của ngoại giao văn hóa trong Kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tại Lễ kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống Ban Đối ngoại Trung ương (nay là Bộ Ngoại giao) diễn ra vào tháng 10/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã giao nhiệm vụ cho những người làm công tác đối ngoại phải “kết hợp nhuần nhuyễn văn hóa với đối ngoại, văn hóa trong đối ngoại, làm cho mỗi hoạt động đối ngoại không chỉ có nội dung văn hóa sâu sắc, mà còn trở thành một hoạt động văn hóa; văn hóa vừa là phương tiện, vừa là phương châm, vừa là nguyên tắc, vừa là mục tiêu của đối ngoại; không ngừng nhân sức mạnh mềm quốc gia lên tầm cao mới.”

“

Văn hóa vừa là phương tiện, vừa là phương châm, vừa là nguyên tắc, vừa là mục tiêu của đối ngoại; không ngừng nhân sức mạnh mềm quốc gia lên tầm cao mới.

Tổng Bí thư Tô Lâm

Bám sát các mục tiêu và nhiệm vụ đã đặt ra, đồng thời linh hoạt, sáng tạo trong ý tưởng và biện pháp triển khai, ngoại giao văn hóa cùng với ngoại giao chính trị và ngoại giao kinh tế sẽ tiếp tục phát huy vai trò và có những đóng góp lớn, góp phần nâng tầm và lan tỏa các giá trị Việt Nam đến cộng đồng quốc tế.

Đến nay, Việt Nam đã tham gia hơn 70 tổ chức quốc tế và hiệp hội cũng như diễn đàn, trong đó có Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và đặc biệt là Liên hợp quốc. Đất nước có quan hệ kinh tế-thương mại với 230 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đặc biệt, Việt Nam đã tham gia hơn 500 hiệp định song phương và đa phương, trong đó có 17 Hiệp định thương mại tự do, bao gồm Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngày càng sâu sắc với tất cả 193 nước và vùng lãnh thổ là thành viên của Liên hợp quốc (LHQ), trong đó có quan hệ đặc biệt với 3 nước, thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 13 nước và quan hệ đối tác chiến lược với 11 nước. Quốc hội Việt Nam cũng là thành viên của các nghị viện châu Á và Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể của Việt Nam cũng tham gia vào các cơ chế hợp tác đối ngoại thiết thực với 1.200 tổ chức nhân dân và đối tác nước ngoài./.

Nội dung: Minh Thu

Thiết kế và trình bày: Hào Nguyễn

Minh Thu