Nơi hội tụ của các lễ hội đặc sắc

Nhắc đến Bắc Hà, chắc hẳn du khách sẽ nghĩ ngay đến Lễ hội đua ngựa truyền thống. Lễ hội này từ lâu đã trở thành thương hiệu gắn liền với địa danh "cao nguyên trắng."

Được tổ chức vào tháng Sáu hằng năm, lễ hội lồng ghép với các hoạt động văn hóa, du lịch khác của địa phương. Đặc biệt, từ khi trở thành Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia, lễ hội thu hút ngày một nhiều hơn du khách đến với Bắc Hà.

Không mang tính chất thương mại, không phải giải đua chuyên nghiệp, đua ngựa ở Bắc Hà là cuộc đua của những người nông dân và ngựa đua là những con ngựa thồ.

Đặc biệt, đua ngựa ở Bắc Hà là “đua mộc,” những nài cưỡi trên lưng ngựa không có yên cương, không bàn đạp giữ chân mà chỉ có đai buộc ngựa, hai móc sắt buộc vào dây hai bên hàm để điều khiển.

Không được nhiều du khách biết đến như Lễ hội đua ngựa truyền thống, nhưng Lễ hội Gầu Tào là lễ hội lớn nhất trong năm của người dân tộc Mông ở cao nguyên trắng Bắc Hà thể hiện đời sống tinh thần, vật chất của họ. Đây là điểm đến du lịch hấp dẫn, giao lưu văn hóa, văn nghệ, ẩm thực của cộng đồng người Mông.

Lễ hội Gầu Tào diễn ra với 2 phần: mở đầu với lễ cúng có sự góp mặt của thầy mo, các gia làng, trưởng bản có uy tín và phần kết thúc với các hoạt động văn hóa văn nghệ dân gian, thể thao dân tộc.

Lễ hội Gầu Tào được tổ chức mỗi năm một lần, là lễ hội lớn nhất có quy mô cộng động duy nhất, gắn với đời sống tâm linh, tinh thần của cộng đồng người Mông. Tết Nguyên đán năm nay, lễ hội Gầu Tào là điểm đến hấp dẫn của nhiều khách du lịch tham quan, khám phá, tìm hiểu những nét đẹp truyền thống nguyên sơ của người dân trên cao nguyên trắng Bắc Hà, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch mũi nhọn cho nơi đây.

Ngoài ra, các lễ hội diễn ra ở Bắc Hà tạo nên sự hấp dẫn riêng với du khách như: Lễ hội xuống đồng của người Tày với làn điệu xòe được công nhận là Di sản Phi vật thể Quốc gia; Lễ hội cấp sắc người Dao; Lễ cúng rừng của người Mông, Tày, Nùng, Phù Lá...

Trong năm 2023 này, nhằm tạo điểm nhấn quan trọng kích cầu du lịch Bắc Hà, Festival cao nguyên trắng Bắc Hà mùa Hè đã được tổ chức từ 3-11/6/2023.

Tại Festival, đến với Bắc Hà, cùng với việc tham quan các di tích lịch sử, văn hóa, du khách còn được trải nghiệm nhiều nét văn hóa đặc sắc và thưởng thức đặc sản của vùng đất này.

Qua 9 ngày tổ chức, Festival cao nguyên trắng Bắc Hà mùa Hè năm 2023 với chủ đề “Vũ điệu cao nguyên” đã để lại ấn tượng đẹp trong lòng du khách với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, trải nghiệm…

Đây cũng là dịp để Bắc Hà giới thiệu, quảng bá tiềm năng, thế mạnh du lịch và các sản phẩm du lịch độc đáo như: Lễ hội đua ngựa, mận Tam Hoa và ẩm thực Bắc Hà.

Theo thống kê của Phòng Văn hóa huyện, trong 9 ngày diễn ra Festival, Bắc Hà đón 63.000 lượt du khách, ước đạt khoảng 12% lượng khách đến địa phương trong năm 2023. Riêng tuần diễn ra vòng chung kết đua ngựa, Bắc Hà đón 45.000 lượt khách.

Xây dựng sản phẩm du lịch đặc sắc

Bắc Hà có nhiều nét riêng, hấp dẫn, hội tụ các yếu tố để trở thành khu du lịch đặc sắc của Lào Cai và khu vực Tây Bắc.

“

Bắc Hà có nhiều nét riêng, hấp dẫn, hội tụ các yếu tố để trở thành khu du lịch đặc sắc của Lào Cai và khu vực Tây Bắc.

Ông Nguyễn Duy Hòa, Bí thư Huyện ủy Bắc Hà, chia sẻ chợ văn hóa Bắc Hà với những nét nguyên sơ của chợ văn hóa vùng cao được Tạp chí Serendib (Sri Lanka) đánh giá là một trong 10 chợ hấp dẫn nhất ở Đông Nam Á; Dinh thự cổ Hoàng A Tưởng - trung tâm duy nhất trên thế giới diễn giải về nghệ thuật kiến trúc của hai nền văn hóa Á - Âu. Bắc Hà còn sở hữu hàng trăm di tích, di sản, trong đó có một di sản của nhân loại như nghi lễ kéo co của người Tày, thôn Trung Đô, xã Bảo Nhai, 4 di sản cấp quốc gia và 4 di tích lịch sử cấp quốc gia.

Hiện nay, địa bàn Bắc Hà có 85 cơ sở lưu trú trong đó có 8 khách sạn 1-2 sao, 29 nhà nghỉ và 296 homestay. Ngoài ra, toàn huyện có khoảng 58 nhà hàng, quán ăn, điểm vui chơi giải trí.

Cùng với nhiều giải pháp mang tính đồng bộ để từng bước hoàn thiện cơ sở hạ tầng, dịch vụ du lịch, huyện đang triển khai phát triển các loại hình du lịch nghỉ dưỡng cao cấp; du lịch sinh thái, nông nghiệp, làng nghề; du lịch mạo hiểm; du lịch sáng tạo...

Bên cạnh đó, các dự án đã và đang được thực hiện tại Bắc Hà như Khu Di tích tâm linh Chùa núi ba mẹ con, khu nhà ở kết hợp làng văn hóa du lịch phía nam hồ Na Cồ, cánh đồng Sín Chải...

Theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Bắc Hà Đinh Văn Đăng, sau hơn 2 năm bị ảnh hưởng bởi COVID-19, huyện đã lập kế hoạch tổ chức chuỗi các sự kiện du lịch xuyên suốt cả năm để phục hồi du lịch cho địa phương.

Bên cạnh đó, việc hoàn thành và đưa vào sử dụng nút giao cao tốc Hà Nội-Lào Cai đoạn xuống nút phố Lu-Bảo Thắng, rút ngắn khoảng cách đến huyện Bắc Hà hơn 20km so với trước đây đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho du khách đến với "cao nguyên trắng."

Với những thuận lợi này, Bắc Hà tăng tốc xây dựng 10 nhóm sản phẩm du lịch đặc sắc gắn với thương hiệu “cao nguyên trắng." Đó là xây dựng không gian văn hóa đặc trưng của các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng theo hướng đặc sắc, bền vững, nâng cao nhận thức trong cộng đồng dân cư; đảm bảo lợi ích của cộng đồng, người dân bản địa góp phần giảm nghèo bền vững. Đồng thời, huyện có phương án bảo tồn và phát huy các không gian văn hóa truyền thống các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng của địa phương.

Những địa điểm du lịch Bắc Hà hấp dẫn

Thung lũng hoa Bắc Hà: Thung lũng hoa Bắc Hà là địa điểm trồng và trưng bày rất nhiều các loài hoa từ khắp mọi miền đất nước.

Chợ phiên Bắc Hà: Đây là phiên chợ lớn nhất ở Bắc Hà và giữ được nguyên nét bản địa, đơn sơ của các tỉnh vùng núi phía Bắc. Chợ phiên Bắc Hà được họp vào Chủ Nhật hằng tuần. Vào thời gian này, Bắc Hà lúc nào cũng nhộn nhịp người mua bán và các du khách tham quan.

Dinh thự Hoàng A Tưởng: Dinh thự Hoàng A Tưởng còn có tên gọi khác là “dinh mua Mèo” nằm ở ngay trung tâm thị trấn Bắc Hà. Đây là một trong những niềm tự hào của người dân Bắc Hà với công trình kiến trúc độc đáo, mang giá trị lịch sử to lớn.

Bản Phố: Bản Phố, Lào Cai là nơi sinh sống của người dân tộc H’Mông, chính là nơi sản sinh ra món đặc sản rượu ngô Bắc Hà.

Đến với bản Phố, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những ngôi nhà người H’Mông, mỏng manh bám mình vào vách đá. Khám phá những vườn mận tam hoa hay những vườn đào đang nở rực rỡ tại khắp sườn đồi.

Ăn gì khi đến Bắc Hà?

Thắng cố Bắc Hà: Thắng cố là một món ăn nổi tiếng đặc trưng của người H’Mông. Món thắng cố được xuất hiện cách đây 200 năm khi người Tày, Nùng về Bắc Hà cư trú. Thịt nấu thắng cố theo truyền thống là thịt ngựa, về sau có thêm thịt bò, thịt trâu, thịt lợn.

Phở chua: Đã đặt chân đên Bắc Hà thì du khách không nên bỏ qua món phở chua. Các nguyên liệu đặc trưng làm nên món ăn này là dưa chua, rau xà lách, rau húng thái nhỏ, lạc vừng rang giòn, giã vừa nhỏ, một ít đậu xị cho thêm hương vị đặc trưng.

Phở chua thích hợp ăn vào những ngày nóng, còn mùa Đông, du khách sẽ khó có thể kiếm được món ăn này.

Bánh dày Bắc Hà: Bánh dày là món ăn đặc sản được làm vào dịp lễ Tết của người Mông Bắc Hà. Bánh dày ngon nhất khi được nướng trên bếp than, khi chín bánh phồng lên, ngả sang màu vàng, tỏa hương ngào ngạt.

Mận Tam hoa: Mận là trái cây đặc sản của huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Theo người dân địa phương, sở dĩ loại trái cây này được gọi là mận Tam hoa bởi có 3 lớp gồm lớp phấn trắng bao toàn bộ vỏ quả, lớp thứ hai là vỏ có màu tím đỏ khi chín và lớp thịt màu đỏ bên trong quả.

Mận Tam hoa Bắc Hà quả to, vỏ căng bóng, khi chín chuyển màu tím đỏ, cùi dày, hạt nhỏ, ăn giòn, vị vừa chua vừa ngọt. Mận Tam hoa Bắc Hà thu hoạch từ giữa tháng Năm đến đầu tháng Sáu mới bắt đầu chín rộ.

Rượu ngô Bắc Hà: Rượu ngô là một trong những thứ đặc sản của người H’Mông ở bản Phố, Bắc Hà. Rượu được nấu từ nước suối Hang Dế. Rượu có mùi thơm nồng nàn, khi uống không bị gắt, bị chua. Ngô được nấu rượu phải là những loại ngô được trồng trên núi đá cao chót vót, đặc biệt là giống ngô vàng ở Lùng Phình (Bắc Hà) cho ra loại rượu có hương thơm nồng, rất ngon./.