Nhân dịp năm mới Quý Mão, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã có chia sẻ với báo chí về những thành tựu của ngành trong năm qua cũng như những nhiệm vụ, thách thức trong năm 2023.

1
NĂM CỦA THÁCH THỨC
VÀ THAY ĐỔI

- Thưa Bộ trưởng, năm 2022 đã chính thức khép lại. Nhìn lại một năm qua, theo Bộ trưởng, đâu những vấn đề lớn, nổi bật của ngành?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Năm 2022 đối với ngành giáo dục có thể tóm lược ngắn gọn trong mấy từ khóa sau đây: Thách thức - Nỗ lực - Kết quả khả quan. Thách thức là những vấn đề nảy sinh trong quá trình đổi mới căn bản và toàn diện của giáo dục và đào tạo. Cùng với tiến độ của công việc đổi mới, thời điểm năm 2022 là năm triển khai rất nhiều việc đối với giáo dục phổ thông và giáo dục đại học.

Đối với giáo dục phổ thông, sự đổi mới được thực hiện với một tốc độ rất nhanh. Trong cùng một năm nhưng thực hiện thay đổi về sách giáo khoa, về dạy và học đối với rất nhiều lớp và triển khai đồng thời ở cả ba cấp. Trong một tiến độ thời gian như vậy, để thực hiện được những việc lớn với một sự kỳ vọng lớn, có thể nói đối với giáo viên, cán bộ quản lý và với toàn ngành, đây là một thách thức. Bên cạnh đó, những việc lớn và khó lại được triển khai trong hoàn cảnh chống dịch - thời kỳ chuyển tiếp từ dạy và học trực tuyến sang mở cửa trường học và bước vào trạng thái bình thường mới.

Trước những thách thức từ bên trong cũng như các tác động từ bên ngoài, toàn ngành, từ cán bộ quản lý cho đến toàn thể giáo viên đã thể hiện sự nỗ lực vượt bậc; trong đó phải ghi nhận rất cao sự cố gắng của tập thể hơn một triệu giáo viên, một năm qua đã nỗ lực hết mình để đạt những kết quả rất đáng khích lệ. Những kết quả đáng khích lệ đó khiến các kế hoạch lớn trong năm đặt ra đều được hoàn thành, đảm bảo đúng tiến độ dạy và học của thày và trò.

Năm 2022 là năm mà ngành giáo dục tổ chức kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam. Chúng tôi đã tổ chức kỷ niệm với một tinh thần tiết kiệm, giản dị, đạt được những hiệu ứng tích cực từ dư luận, xã hội, sự đánh giá cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ. Đây cũng là dịp để cộng đồng xã hội quan tâm, động viên, phát huy và cổ vũ các nhà giáo.

2
NĂM 2023: TIẾP TỤC ĐỔI MỚI
VÀ NHIỆM VỤ GIẢI TRÌNH

- Năm 2023 đã đến, Bộ trưởng có thể cho biết những nhiệm vụ lớn ngành giáo dục sẽ triển khai trong năm mới?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Năm 2023 là năm quan trọng trong lộ trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới, hay nói cách khác đây là năm “bản lề”. Hiện đã có 6 lớp được dạy theo chương trình mới và thay sách giáo khoa, các lớp còn lại sẽ tiếp tục được triển khai trong năm 2023 và những năm kế tiếp theo lộ trình đã đề ra.

Như vậy, có thể nói rằng đây sẽ là năm tập trung rất nhiều việc của toàn ngành giáo dục, tiêu biểu như: Tổ chức thẩm định sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 và cũng là năm chỉ đạo triển khai biên soạn, thẩm định sách giáo khoa lớp 5, 9, 12. Vậy nên lượng công việc còn lại trong năm 2023 rất lớn.

Chúng tôi phải tiếp tục tập trung giải quyết những khó khăn, thách thức mà trong quá trình triển khai đã và có thể sẽ xảy ra như: Triển khai những môn học mới trong chương trình; tìm mọi giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên; thiếu cơ sở vật chất; thiếu các điều kiện để triển khai. Đây là những việc lớn và khó, là những thách thức lớn với ngành giáo dục.

Bên cạnh đó, cũng trong năm 2023, ngành giáo dục thực hiện các công việc thuộc trách nhiệm giải trình trước Đảng, nhân dân, Quốc hội. Chúng tôi sẽ cần phải đánh giá xem quá trình sau 10 năm thực hiện đổi mới giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết 29, những gì đã làm được, những gì còn tiếp tục phải triển khai.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng thực hiện trách nhiệm giải trình trước đoàn giám sát của Quốc hội trong việc thực hiện Nghị quyết 88, Nghị quyết 51. Đây là dịp mà ngành sẽ nhìn lại những công việc đã, đang và sẽ làm xem còn gì cần điều chỉnh trong những năm tiếp theo để tiếp nối tinh thần đổi mới giáo dục mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã giao cho ngành.

“

Năm 2023 là năm tập trung rất nhiều việc của toàn ngành giáo dục.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn

Đây cũng là năm mà chúng tôi phải hoàn thành việc biên soạn chương trình giáo dục mầm non mới. Quá trình biên soạn, thẩm định, phê duyệt và triển khai chương trình này sẽ diễn ra trong cả năm 2023.

Đối với giáo dục đại học, chúng tôi phải hoàn thành nhiệm vụ rất lớn là quy hoạch mạng lưới các trường đại học, các trường đại học sư phạm trọng điểm, quy hoạch các trường chuyên biệt trong cả nước. Quá trình quy hoạch cần phải rà soát, sắp xếp lại hệ thống các trường đại học trên cả nước nhằm phát huy được tiềm năng của các trường cũng như thực hiện những chiến lược phát triển giáo dục đại học.

Mặt khác, việc phát triển và xây dựng đội ngũ nhà giáo cũng là nhiệm vụ đặt ra cấp bách, bao gồm cả việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng và đáp ứng được công cuộc đổi mới cả giáo dục phổ thông và giáo dục đại học đồng thời giải quyết được những vấn đề thừa, thiếu giáo viên đang đặt ra. Chúng tôi dự kiến trong năm 2023 sẽ dự thảo và trình các cấp có thẩm quyền thẩm định và trình Quốc hội dự thảo Luật nhà giáo. Đây là văn bản quy phạm pháp luật quan trọng làm căn cứ để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo trong thời gian tiếp theo.

Các công việc khác cũng được xem là những giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành như: Tiếp tục thúc đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn của ngành hay việc gia tăng các kết nối trong ngoài, trên dưới hệ thống... đang tiếp tục được chúng tôi tiến hành và xác định là các nhiệm vụ cần thực hiện trong năm.

“

Có rất nhiều thách thức đặt ra, nhưng một trong những thách thức lớn là việc thực hiện thành công năm trọng tâm của quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn

Một việc thường xuyên nhưng cũng rất quan trọng phải làm trong năm là tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Đây là kỳ thi diễn ra trên toàn quốc đòi hỏi chúng tôi phải dồn sự chỉ đạo và chuẩn bị cho việc này.

Cùng với đó, có rất nhiều những việc thường xuyên khác chúng tôi vẫn phải làm tiếp. Chẳng hạn, cho tới thời điểm này dịch bệnh cũng cơ bản được kiểm soát, nhưng về những ảnh hưởng, dù bước đầu đã có những bù đắp, khắc phục trong năm qua nhưng đó không phải là việc chỉ làm trong một năm có thể giải quyết được mà cần phải có thời gian nhiều hơn cho những bù đắp, qua đó dần khắc phục những thiếu hụt mà dịch bệnh gây ra.

Ngoài ra, còn có những nhiệm vụ, chương trình, đề án Chính phủ giao cũng sẽ được triển khai mạnh mẽ trong thời gian tới như: Tăng cường văn hóa học đường, an toàn trường học, phòng, chống đuối nước, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn trường học…

3
CẦN SỰ CHUNG TAY
ĐỒNG HÀNH CỦA TOÀN XÃ HỘI

- Với rất nhiều nhiệm vụ như trên, theo Bộ trưởng, đâu là những thách thức đặt ra cho ngành để có thể thể hoàn thành tốt, không phụ lòng mong mỏi của nhân dân cả nước?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Có rất nhiều thách thức đặt ra, nhưng một trong những thách thức lớn là việc thực hiện thành công năm trọng tâm của quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, mà cụ thể là triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới hiệu quả và đúng lộ trình đặt ra. Để thực hiện công cuộc đổi mới thành công cần rất nhiều nguồn lực, trong đó nguồn lực về tài chính đóng vai trò rất quan trọng. Nguồn lực này giúp các địa phương có sự chuẩn bị tốt về các điều kiện cơ sở vật chất gồm trường học, lớp học, trang thiết bị phòng học, thực hành, dụng cụ học tập...

Nếu như các địa phương, các tỉnh thành phố không tập trung nguồn lực cho công tác triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới thì việc triển khai sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Chúng tôi coi đó là những thách thức và đã có những kiến nghị đối với các bộ, ngành đồng thời phối hợp với các địa phương để cố gắng xử lý tốt những việc này.

Bên cạnh đó, những vấn đề như đảm bảo giáo viên cho đổi mới, đặc biệt là đảm bảo đội ngũ giáo viên cho những môn học mới trong chương trình cũng được xem là những thách thức trong quá trình đổi mới.

Tuy nhiên, chúng tôi tin rằng với sự phối hợp tốt giữa các bộ, ngành cùng sự chỉ đạo rất sát sao của Chính phủ, sự vào cuộc có trách nhiệm địa phương thì những khó khăn thách thức đó có thể sớm được giải quyết.

“

Chúng tôi tin rằng với sự phối hợp tốt giữa các bộ, ngành cùng sự chỉ đạo rất sát sao của Chính phủ, sự vào cuộc có trách nhiệm địa phương thì những khó khăn thách thức đó có thể sớm được giải quyết.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn

- Một năm mới với nhiều nhiệm vụ trong khi thách thức cũng không ít đã đến. Trước thềm xuân mới, Bộ trưởng có nhắn nhủ gì đến toàn ngành, hàng triệu các cán bộ, giáo viên và hàng chục triệu các em học sinh, các bậc phụ huynh trên cả nước?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Có thể nói thời điểm này ngành giáo dục đào tạo đang trong lộ trình đổi mới, hay nói cách khác là đang trong lộ trình chuyển đổi. Có rất nhiều cái mới đang được hình thành, triển khai, ra đời. Quá trình chuyển đổi bao giờ cũng tạo ra những xáo trộn, cái mới bao giờ cũng có những người, những bộ phận có thể đón nhận ngay. Nhưng cũng có những người, những nơi, những vùng cũng cần có thời gian để làm quen và cũng có những người có những phản ứng đối với quá trình đổi mới này.

Đây là một nhiệm vụ lớn mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ giao cho ngành Giáo dục nên tôi mong rằng toàn xã hội cũng như các phụ huynh sẽ cùng chia sẻ, đồng hành với với các thầy cô giáo, các cán bộ quản lý giáo dục, với ngành để cùng nhau hoàn thành được các nhiệm vụ đổi mới. Nếu như thiếu sự ủng hộ, vào cuộc, đồng hành của phụ huynh thì chắc chắn sự đổi mới này rất khó có thể thành công.

Bên cạnh đó, chính quyền và các địa phương đã quan tâm thì tiếp tục quan tâm và quan tâm hơn nữa đến việc triển khai nhiệm vụ của địa phương mình theo trách nhiệm, quyền hạn cũng như vào cuộc cùng với ngành giáo dục để chuẩn bị mọi điều kiện triển khai.

Tôi mong rằng toàn thể nhà giáo ý thức được vinh dự, trách nhiệm, thách thức của sự nghiệp đổi mới để cùng nhau nỗ lực. Không có một sản phẩm của sự đổi mới nào có thể ra đời dễ dàng. Để đạt được thành công lớn phải vượt qua nhiều thách thức lớn. Nhưng nếu hoàn thành được nhiệm vụ lớn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao cho, ngành giáo dục sẽ đạt được những kết quả lâu dài cho đất nước. Tôi mong rằng tất cả đội ngũ giáo viên với sự sáng tạo, với trách nhiệm nghề nghiệp rất cao sẽ cùng nhau cố gắng để hoàn thành thật tốt những nhiệm vụ của mình.

“

Tôi mong rằng toàn thể nhà giáo ý thức được vinh dự, trách nhiệm, thách thức của sự nghiệp đổi mới để cùng nhau nỗ lực. Không có một sản phẩm của sự đổi mới nào có thể ra đời dễ dàng. Để đạt được thành công lớn phải vượt qua nhiều thách thức lớn.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn

Còn đối với toàn thể các học sinh, sinh viên, tôi mong rằng tất cả các em cũng sẽ đón nhận tinh thần đổi mới của cả ngành. Đổi mới bao giờ cũng ở cả hai phía: từ phía người dạy đến phía người học. Chúng ta cùng nhau cố gắng để đón nhận những gì tốt đẹp nhất của đổi mới giáo dục đem lại. Thầy cô cần hoàn thành thật tốt công việc của các thầy cô và học sinh cần làm thật tốt nhiệm vụ của mình. Qua đó, chúng ta sẽ có được một chất lượng giáo dục tốt nhất mà người hưởng thụ không ai khác chính là các bạn học sinh, sinh viên.

Trước thềm, năm mới, tôi mong rằng xã hội cùng chia sẻ đồng hành với ngành giáo dục để ngành có thể vượt qua được những thách thức rất lớn và hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tôi cũng mong rằng tất cả những nhà báo, những người làm công tác truyền thông thông tin sẽ tiếp tục lan tỏa tinh thần đổi mới tới người dân, cùng chia sẻ những khó khăn thách thức của ngành. Vì trong công cuộc đổi mới, những người làm truyền thông, thông tin, báo chí có vai trò hỗ trợ, trợ giúp rất quan trọng.

- Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Tác giả: Mai Phạm