Một chính sách ban hành phải xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn, xa rời thực tiễn thì chính sách sẽ không có “đất sống.” Chính sách ban hành ra mà người dân không biết thì coi như chính sách đó chưa được ban hành. Do đó, báo chí chính là cầu nối, mang chính sách trở thành tri thức có giá trị cho mỗi người dân và cộng đồng.
Một chính sách ban hành phải xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn, xa rời thực tiễn thì chính sách sẽ không có “đất sống.” Chính sách ban hành ra mà người dân không biết thì coi như chính sách đó chưa được ban hành. Do đó, báo chí chính là cầu nối, mang chính sách trở thành tri thức có giá trị cho mỗi người dân và cộng đồng.
Đó là lời khẳng định của ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí trong một diễn đàn về truyền thông chính sách.
Có thể thấy rằng trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước, báo chí là công cụ hiệu quả để tuyên truyền chủ trương, chính sách đồng thời phản ánh những đề xuất, kiến nghị của người dân với Đảng, Nhà nước về các chính sách, các quy định pháp luật chưa thật phù hợp, về những bất cập, những vướng mắc, bức xúc trong thực tiễn thi hành, chấp hành pháp luật. Người dân phản hồi lại các chính sách nào được, chưa được, chính sách nào còn sở hở, vướng mắc cần bổ sung, hoàn thiện, để triển khai thuận lợi.
Ở góc độ cơ quan quản lý báo chí, ông Lưu Đình Phúc cho hay nước ta có một hệ thống truyền thông lớn với số lượng 800 cơ quan báo chí, thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, cơ quan làm truyền thông chính sách chỉ chiếm khoảng 0,56%.
Về cơ bản, báo chí đã làm rất tốt theo chỉ đạo, định hướng của Đảng, quản lý của Nhà nước. Thế nhưng đâu đó vẫn có những câu chuyện, những chính sách của địa phương khi đưa ra chưa có sự khảo sát đánh giá kỹ lưỡng dẫn đến thông tin được lan truyền trên mạng xã hội trái ngược với thông tin chính thống. Nguyên nhân do người dân chưa được tiếp cận thông tin, thiếu thông tin dẫn đến có những ý kiến, bình luận ở một góc độ khác.
Theo Cục trưởng Lưu Đình Phúc, trước khi làm truyền thông chính sách thì cơ quan chức năng phải khảo sát đánh giá nhu cầu của công chúng rồi mới thực hiện chứ không ban hành chính sách theo kiểu “ném đá ao bèo.”
Ông Lưu Đình Phúc chỉ rõ rằng qua “tiếng nói” của báo chí, các cơ quan xây dựng chính sách có được nhiều chiều thông tin hữu ích, cả trong khâu xây dựng, thực thi và hoàn thiện chính sách. Như vừa qua, đã có hàng ngàn ý kiến về dự thảo sửa đổi Luật Đất đai được báo chí phản ánh; hay việc truyền thông ủng hộ lực lượng chức năng quyết liệt trong việc xử phạt người điều khiển phương tiện giao thông uống bia, rượu.
Như vậy, báo chí chính là cầu nối quan trọng giúp Đảng và Nhà nước nắm bắt tâm tư nguyện vọng của Nhân dân từ đó điều chỉnh chính sách cho phù hợp.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết những năm gần đây, công tác truyền thông chính sách ngày càng được chú trọng, trở thành một phần không thể thiếu trong truyền thông Nhà nước nói chung và truyền thông Chính phủ nói riêng.
“Trong mục tiêu xây dựng Chính phủ liêm chính, kỷ luật, kỷ cương, quyết liệt, hiệu lực hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, đảm bảo người dân được thụ hưởng tiến bộ và công bằng xã hội mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh,” ông Nguyễn Đức Lợi nói.
Theo đó, báo chí chính thống xem là lực lượng chủ công, là "cánh tay nối dài" trong việc hỗ trợ truyền thông chủ trương chính sách, đưa thông tin từ Đảng, Nhà nước và những cơ quan bộ ngành, các địa phương đến với người dân, lắng nghe tiếng nói của người dân, từ đó tác động ngược trở lại với những người làm chính sách.
Tuy nhiên, nhà báo Nguyễn Đức Lợi cũng chỉ ra thực tế rằng công tác truyền thông chính sách vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều địa phương, bộ, ban ngành vẫn còn xem nhẹ công tác truyền thông chính sách; thiếu kế hoạch, thiếu chủ động, thiếu chuyên nghiệp trong cung cấp thông tin.
Hệ quả là thời gian qua đã để xảy ra không ít sự cố, khủng hoảng truyền thông trên một số lĩnh vực, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Nhà nước. Báo chí đang đứng trước nhiều thách thức, khó khăn lớn về cơ chế, nguồn lực để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của mình.
Xác định tầm quan trọng của công tác truyền thông chính sách, những năm qua, Báo Điện tử VietnamPlus đã chủ động truyền thông chính sách của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, các ban, bộ, ngành địa phương kịp thời đến người dân.
Những năm qua, Báo Điện tử VietnamPlus đã xây dựng nhiều chuyên mục phản ánh chính sách như: “Đại hội Đảng lần thứ XIII,” “Bầu cử Quốc hội,” “Bài viết của Tổng Bí thư về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội,” “Ngoại giao Cây tre,” “Hộ chiếu mẫu mới,” “Mở cửa Du lịch Quốc tế,” “Dự án Quan trọng Quốc gia, Trọng điểm,” “Thông tin phản hồi, phản bác”…
Theo Tổng Biên tập Trần Tiến Duẩn, báo chí luôn là kênh phát hiện những bất cập, bất hợp lý trong các văn bản pháp luật, những quy định không phù hợp, lỗi thời, chồng chéo của hệ thống pháp luật để kiến nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện.
Chia sẻ về giải pháp truyền thông chính sách hiệu quả, ông Trần Tiến Duẩn cho rằng cần đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến chính sách, pháp luật từ sớm, từ xa; cần có các cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước và báo chí.
Ngoài ra, các cơ quan báo chí cần chủ động xây dựng các chuyên mục, tổ chức các chiến dịch truyền thông tuyên truyền kịp thời những thông điệp quan trọng trong chính sách của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, ban, bộ, ngành, địa phương để thu hút độc giả trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Trong quá trình đó, báo chí cần nghiên cứu và triển khai các mô hình truyền thông chính sách mới trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế để vận dụng linh hoạt, phù hợp vào hoàn cảnh của Việt Nam; đẩy mạnh truyền thông chính sách trên các phương thức truyền thông mới.
Ông Duẩn cũng đề xuất Nhà nước bố trí nguồn kinh phí kịp thời để hỗ trợ cho công tác truyền thông chính sách theo quy định của Nhà nước; hoàn thiện cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ truyền thông chính sách.
Trao đổi về vấn đề này, ông Lưu Quang Định, Tổng Biên tập Báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt, cho rằng khi có kinh phí, truyền thông chính sách sẽ có chất lượng sâu hơn, thời lượng sẽ dày dặn hơn.
Ông khuyến nghị Nhà nước cần hoàn thiện các thể chế chính sách về truyền thông chính sách để đặt hàng cho cơ quan báo chí. Các cấp bộ, ngành, địa phương cần coi việc truyền thông chính sách không chỉ là việc của báo chí mà làm việc của chính quyền, chính quyền phải chủ động đặt hàng báo chí; hỗ trợ nguồn lực cho báo chí, cụ thể hơn nữa là xây dựng định mức đơn giá kỹ thuật.
Trước nguyện vọng của các cơ quan báo chí, ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đề nghị các cơ quan báo chí cần chủ động hơn, tận dụng chính các tổ chức báo chí của mình giúp các ban, bộ, ngành hiểu được những vướng mắc và khó khăn mà báo chí đang gặp phải trong nhiệm vụ truyền thông chính sách.
Theo ông Lê Quốc Minh, công tác truyền thông chính sách còn đòi hỏi nhiều nỗ lực, cần có thêm sự chỉ đạo từ cấp độ Chính phủ.
“Truyền thông chính sách không chỉ là câu chuyện mong kiếm tìm những nguồn lực mà còn là câu chuyện hợp tác giữa cơ quan chức năng và cơ quan báo chí, câu chuyện tuyên truyền không chỉ một chiều mà còn phải đa chiều, phản biện để hoàn thiện chính sách. Giữa Nhà nước, cơ quan chức năng và báo chí cần ‘đồng thanh tương ứng’ mới có thể truyền thông chính sách hiệu quả,” nhà báo Lê Quốc Minh nói./.