Dấu ấn về xây dựng và bảo vệ nền độc lập, chủ quyền quốc gia

Đất nước vừa giành được độc lập nhưng phải đối phó với muôn vàn khó khăn thử thách, thù trong, giặc ngoài, giặc đói, giặc dốt; ngân sách Nhà nước trống rỗng; chính quyền một số nơi vẫn nằm trong tay địch. Nền độc lập của nước ta đứng trước tình thế hiểm nghèo như “ngàn cân treo sợi tóc”. Đứng trước tình thế nguy nan, Đảng Cộng sản Đông Dương đã xác định nhiệm vụ quan trọng trước mắt của cách mạng là giữ vững chính quyền cách mạng, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống nhân dân.

Bởi vì chính quyền là vấn đề cơ bản của cách mạng, là thành quả đấu tranh bền bỉ của nhân dân ta trong 15 năm qua. Còn chính quyền, giữ được chính quyền thì mới thực hiện được các nhiệm vụ khác của cách mạng. Để giữ vững chính quyền cách mạng, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện những chiến lược, sách lược mềm dẻo. Về chính quyền, đã sớm tổ chức Tổng tuyển cử phổ thông đầu phiếu, lập Chính phủ chính thức, ban hành Hiến pháp, có Quốc hội, Chính phủ, có sơ quan dân cử, cơ quan hành chính các cấp.

Về ngoại giao, thực hiện chủ trương “hòa với Tưởng để đánh Pháp”, ta nhượng bộ cho chính quyền Tưởng 70 ghế trong Quốc hội không thông qua bầu cử và sau đó lại “hòa với Pháp để đuổi Tưởng về nước” để tránh cùng một lúc phải đương đầu với nhiều kẻ thù. Về kinh tế, huy động toàn dân hưởng ứng “Tuần lễ vàng”, “Quỹ đôc lập” nên chỉ sau một tuần phát động Chính phủ đã huy động được 370kg vàng và hơn 60 triệu đồng…

Về văn hóa, mở phong trào “Bình dân học vụ”, chống giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm… Với hàng loạt các biện pháp chiến lược, sách lược đúng đắn, sáng tạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, chính quyền cách mạng và nền độc lập của nước ta được giữ vững trong sự bao vây, cô lập, chống phá của kẻ thù, thực lực cách mạng được củng cố, cả nước sẵn sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến.

Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, chính quyền cách mạng đã phát huy vai trò huy động nhân lực, vật lực cho cuộc kháng chiến. Từ chính phủ đến các địa phương, cả vùng tự do và vùng tạm chiếm đều phát huy vai trò của chính quyền cách mạng, xây dựng hậu phương vững chắc trực tiếp đánh địch và chi viện cho tiền tuyến. Do giữ vững chính quyền cách mạng nên cuộc kháng chiến chống Pháp đã phát huy được thế mạnh của chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, lâu dài, tự lực cánh sinh.

Những bước phát triển của cuộc kháng chiến, từ phòng ngự, cầm cự, phản công đã từng bước làm thất bại âm mưu xâm lược của thực dân Pháp. Thất bại trong Chiến dịch Điện Biên Phủ đã buộc thực dân Pháp phải ngồi vào bàn đàm phán tại Hội nghị Giơ-ne-vơ, công nhận Việt Nam là nước độc lập, có chủ quyền, thống nhất và cam kết rút quân đội khỏi Việt Nam và cả bán đảo Đông Dương.

Từ sau Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954, miền Bắc giữ vững độc lập phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa và trở thành hậu phương vững chắc, chi viện cho miền Nam đấu tranh chống Mỹ và tay sai. Việc giữ vững độc lập, chủ quyền của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã huy động sức mạnh của chế độ xã hội chủ nghĩa miền Bắc cho miền Nam đánh Mỹ; xây dựng hậu phương quốc tế rộng rãi ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân miền Nam.

Do vậy, không thể nào có thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nếu không có miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Miền Bắc đã hoàn thành xuất sắc vai trò của hậu phương chiến lược đối với miền Nam. Độc lập, chủ quyền của miền Bắc xã hội chủ nghĩa trở thành ngọn cờ tập hợp lực lượng, tạo thành sức mạnh trong nước và quốc tế đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Từ sau chiến thắng 30/4/1975, đất nước thống nhất liền một dải, cả nước bắt tay hàn gắn vết thương chiến tranh, tái thiết đất nước. Tuy nhiên, trên thực tế còn tồn tại hai chính phủ: Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Để thống nhất nước nhà về mặt nhà nước, từ ngày 24/6 - 3/7/1976, Quốc hội nước Việt Nam thống nhất họp tại Thủ đô Hà Nội đã quyết định Quốc hiệu của nước ta là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và thống nhất Quốc kỳ, Quốc huy, Thủ đô và Quốc ca. Một nhà nước thống nhất sau chiến tranh là mẫu số chung để huy động sức mạnh toàn dân tộc vào bảo vệ thành quả của cách mạng, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất đất nước.

Sau chiến tranh, nước ta đối mặt với muôn vàn khó khăn, nhất là hậu quả nặng nề của cuộc chiến tranh để lại, những khó khăn về kinh tế - xã hội trước sự bao vấy cấm vận của Mỹ. Từ sau năm 1975, kẻ thù gây chiến tranh ở hai đầu biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc đe dọa trực tiếp đến độc lập, chủ quyền của đất nước. Để giữ vững từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, năm 1979, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã đánh thắng hai cuộc chiến tranh xâm lược biên giới của địch, bảo vệ toàn vẹn vùng đất, vùng trời, biên giới, biển, đảo của Tổ quốc. Một lần nữa, độc lập, chủ quyền quốc gia dân tộc được giữ vững trước những âm mưu muốn làm suy yếu Việt Nam.

Trong khi phải đương đầu với hai cuộc chiến tranh ở biên giới, nền kinh tế bao cấp của nước ta đã bộ lộ những hạn chế nhất định làm suy giảm lực lượng sản xuất, và quan hệ sản xuất lỗi thời lạc hậu đã trở thành rào cản cho những tiến bộ của xã hội. Cơ cấu kinh tế của đất nước mất cân đối, lạm phát phi mã ở mức ba con số (năm 1986, lạm phát 774,7%), đời sống nhân dân khốn đốn, thiếu đói trầm trọng, lòng tin của nhân dân vào chế độ giảm sút… nếu tình trạng này của đất nước kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chủ quyền quốc gia, dân tộc.

Lịch sử Việt Nam cho thấy, cứ trước mỗi khó khăn thường xuất hiện những sáng tạo mang tính bước ngoặt. Từ “khoán chui” trong nông nghiệp, “xé rào” trong công nghiệp… đã cung cấp những luận cứ khoa học cho Đảng đề ra đường lối đổi mới toàn diện, đồng bộ vào năm 1986. Sợ cởi trói tư duy từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI năm 1986 đã trở thành động lực, khơi dậy mọi nguồn lực, tiềm năng, sức sáng tạo của người Việt Nam trong bảo vệ độc lập, chủ quyền trước những thách thức, khó khăn của đất nước đang đe dọa đến sự an nguy của dân tộc.

Công cuộc đổi mới đất nước do Đại hội VI của Đảng khởi xướng đã thực sự trở thành dấu ấn quan trọng trong dòng chảy lịch sử của dân tộc, góp phần bảo vệ độc lập, chủ quyền đất nước trước dòng xoáy của các cuộc “Cách mạng màu” ở phương tây tác động trong những năm sau đó. Sự kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội đã trờ thành bài học kinh nghiệm xuyên suốt của cách mạng Việt Nam. Chỉ có đi theo con đường xã hội chủ nghĩa mới bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc.

Thành công của công cuộc đổi mới đất nước đã khơi thông mọi nguồn lực trong nước hướng đến kết hợp với nguồn lực quốc tế. Đặc biệt, từ năm 1994, khi Mỹ xóa bỏ bao vây cấm vận kinh tế và bình thường hóa quan hệ với Việt Nam, cùng với chủ trương “Việt Nam muốn làm bạn” với các nước trong cộng đồng quốc tế đã đưa nước ta từng bước hội nhập sâu rộng vào các quan hệ toàn cầu.

Cho đến năm 2025, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 nước, thiết lập quan hệ đối tác chiến lược và đối tác chiến lược toàn diện với 33 nước, trong đó có tất cả các nước lớn; ký kết 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) với sự tham gia của khoảng 60 nền kinh tế; tham gia nhiều tổ chức khu vực và quốc tế: ASEAN, ASEM, APEC, WTO… Việc hội nhập quốc tế sâu sắc và rộng mở đã tạo ra nguồn lực quan trọng cho Việt Nam trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đặc biệt hội nhập quốc tế trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng đã thúc đẩy quan hệ song phương và đa phương với các nước và các đối tác đi vào chiều sâu. Việt Nam đã tích cực tham gia các cơ chế đối thoại, hợp tác an ninh khu vực và thế giới, tiêu biểu như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Đối thoại Shangri- La, cũng như nhiều sáng kiến đa phương khác về an ninh truyền thống và phi truyền thống…, kiên định thúc đẩy các nguyên tắc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, đề cao vài trò luật pháp quốc tế, tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin chiến lược giữa các quốc gia góp phần giữ gìn hòa bình. Những hoạt động đó đã tạo dựng thiện chí của Việt Nam trong con mắt của bạn bè quốc tế, tranh thủ nguồn lực để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc.