Dấu ấn về xây dựng và bảo vệ nền độc lập, chủ quyền quốc gia

Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong buổi đầu thành lập phải đương đối với muôn vàn khó khăn, thử thách bởi “giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm”; cộng thêm, sự xuất hiện của lực lượng Đồng minh vào giải giáp quân đội Nhật. Chưa bao giờ trên đất nước ta lại xuất hiện nhiều quân đội nước ngoài đến thế. Chúng tuy khác nhau về màu da, tiếng nói, nhưng thống nhất với nhau trong mục tiêu xóa bỏ chính quyền cách mạng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Nền độc lập, chủ quyền nước nhà đứng trước tình thế hiểm nghèo như “ngàn cân treo sợi tóc”. Đứng trước tình thế nguy nan, hiểm nghèo đó, Trung ương Đảng, Chính phủ lâm thời đã xác định nhiệm vụ quan trọng trước mắt là củng cố, bảo vệ chính quyền cách mạng, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống nhân dân - Đây là nhiệm vụ cốt tử của cách mạng.

Để giữ vững thành quả cách mạng, bảo vệ chính quyền nhân dân, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện đường lối chiến lược, sách lược rất tài tình, linh hoạt và sáng tạo. Về chính quyền, đã sớm tổ chức Tổng tuyển cử phổ thông đầu phiếu bầu Chính phủ, lập Quốc hội, ban hành Hiến pháp. Về ngoại giao, thực hiện phương châm: “Thêm bạn, bớt thù”, “Dĩ bất biến ứng vạn biến”, thực hành sách lược “Hòa hoãn với Tưởng để đánh Pháp”, và sau đó lại “Hòa hoãn với Pháp” để đuổi gần 20 vạn quân Tưởng về nước”. Về kinh tế, huy động toàn dân hưởng ứng “Tuần lễ Vàng” và “Quỹ Độc lập”… chỉ sau một tuần lễ, Chính phủ đã huy động được 370kg vàng và hơn 60 triệu đồng… Về văn hóa, phát động phong trào “Bình dân học vụ” để xóa nạn mù chữ cho nhân dân.

Triển khai đồng bộ, kịp thời các biện pháp chiến lược, sách lược đúng đắn, sáng tạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, chính quyền cách mạng đã trụ vững một cách kiên cường trong sự bao vây, cô lập, chống phá quyết liệt của kẻ thù; thực lực cách mạng được củng cố, kinh tế, văn hóa, giáo dục được cải thiện. Đó là sự chuẩn bị có ý nghĩa căn bản về tiềm lực cho công cuộc kháng chiến, kiến quốc của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Khi toàn quốc kháng chiến bùng nổ (19-12-1946), chính quyền cách mạng đã phát huy vai trò trụ cột, trung tâm huy động nhân lực, vật lực cho cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào sức mình là chính. Từ Chính phủ đến các địa phương, cả vùng tự do và vùng tạm chiếm đều phát huy sức mạnh của chính quyền dân chủ nhân dân, xây dựng hậu phương vững chắc, trực tiếp đánh địch và chi viện tiền tuyến.

Trong sự bao vây, tiến công của kẻ thù, chính quyền cách mạng non trẻ chẳng những không bị tiêu diệt mà còn tỏ rõ sức mạnh vĩ đại, minh chứng cho chân lý: Chính quyền là vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng; nhờ đó, nhân dân ta đã phát huy tối đa sức mạnh chính nghĩa, đoàn kết toàn dân tộc gắn liền với đoàn kết quốc tế từng bước đập tan các kế hoạch tiến công chiến lược của quân Pháp, đưa cuộc kháng chiến tiến lên mạnh mẽ; từ phòng ngự, cầm cự, chuyển sang tiến công chiến lược.

Đặc biệt, trong chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954, với đỉnh cao là Chiến thắng Điện Biên Phủ (7-5-1954) “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, ta đã buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ (21-7-1954), công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào và Campuchia. Nhà Sử học người Pháp Jules Roy thừa nhận, xét trên phạm vi thế giới: “Điện Biên Phủ thất thủ gây nỗi kinh hoàng khủng khiếp. Đó là một trong những thảm bại lớn nhất của phương Tây, báo trước sự sụp đổ của các đế quốc thuộc địa và sự cáo chung của một nền cộng hòa. Tiếng sấm Điện Biên Phủ vẫn hãy còn vang vọng”.

Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ thực sự là cái mốc bằng chói lọi bằng vàng trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng và bước vào thời kỳ hòa bình, xây dựng chủ nghĩa xã hội, đảm nhiệm vai trò hậu phương lớn - Nhân tố quyết định nhất hoàn thành sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam, thống nhất đất nước.

Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, cách mạng Việt Nam thực hiện đồng thời hai chiến lược: Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Đảng ta xác định rất rõ vị trí, vai trò và nhiệm vụ lịch sử của chiến lược cách mạng hai miền đất nước. Miền Bắc xã hội chủ nghĩa đảm nhận vai trò hậu phương lớn chi viện cách mạng miền Nam Việt Nam, là nhân tố quyết định nhất thắng lợi cách mạng cả nước. Miền Nam là tiền tuyến lớn của cả nước, giữ vai trò quyết định trực tiếp đánh đuổi Mỹ - ngụy, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, tiến tới thống nhất đất nước và cùng cả nước quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội.

Thực hiện đường lối kháng chiến độc lập tự chủ, đúng đắn sáng tạo của Trung ương Đảng, với tư tưởng “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Vì miền Nam ruột thịt, mỗi người làm việc bằng hai”, “Xe dọc Trường Sơn đi cứu nước”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược”…, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ở hai miền đất nước đã đoàn kết một lòng, vừa xây dựng vừa kháng chiến, kiên quyết không ngừng thế tiến công, đứng trên đầu thù để diệt thù; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại tạo nên sức mạnh tổng hợp đập tan mọi âm mưu, kế hoạch chiến tranh xâm lược, từ “Chiến tranh đơn phương” đến “Chiến tranh đặc biệt”; từ “Chiến tranh cục bộ” đến “Việt Nam hóa chiến tranh” qua 5 đời tổng thống Mỹ.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975); miền Bắc xã hội chủ nghĩa đã dốc vào chiến trường miền Nam tất cả sức mạnh của chế độ xã hội chủ nghĩa và đã hoàn thành xuất sắc vai trò của hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn miền Nam ruột thịt, thành đồng của Tổ quốc.

Có được chỗ dựa vững chắc và không ngừng phát triển hùng mạnh của hậu phương lớn miền Bắc, quân và dân miền Nam thực hiện triệt để phương châm “hai chân, ba mũi, ba vùng chiến lược”, tiến công và nổi dậy, nổi dậy và tiến công, đánh địch để làm chủ, làm chủ để tiêu diệt địch… Đảng ta đã phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng và sức mạnh vô địch của chiến tranh nhân dân thời đại Hồ Chí Minh, thực hành thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đỉnh cao là chiến thắng vĩ đại của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử vàongày 30-4-1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất giang sơn, đưa cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Sau giải phóng miền Nam, đất nước thống nhất, những tưởng dân tộc Việt Nam sẽ được sống trong hòa bình để khắc phục hậu quả sau bao năm chiến tranh tàn phá, xây dựng và phát triển đất nước. Nhưng không, các thế lực phản động quốc tế câu kết với chủ nghĩa đế quốc đã tăng cường chống phá sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta, gây ra cuộc chiến tranh xâm lược ở hai đầu biên giới phía Tây Nam và biên giới phía Bắc Việt Nam.

Một lần nữa, độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc bị xâm phạm. Trước vận mệnh sống còn của quốc gia - dân tộc, nhân dân ta buộc phải đứng lên tiến hành cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, như lời bài hát của Nhạc sĩ Phạm Tuyên viết: “Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới. Gọi toàn dân ta vào cuộc chiến đấu mới”.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, quân và dân cả nước đã đoàn kết chiến đấu muôn người như một, cả dân tộc đứng lên quyết đập tan mọi mưu đồ và hành động đen tối của kẻ thù. Tinh thần, ý chí và quyết tâm của dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến tranh bảo vệ công lý, hòa bình và chính nghĩa đã tác động sâu sắc đến nhân loại tiến bộ, khiến cho làn sóng ủng hộ, đoàn kết với Việt Nam trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Sau cùng, trước sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, nghệ thuật lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh nhân dân độc đáo của Đảng ta, quân và dân ta đã chặn đứng mọi mũi tiến công của địch, đập tan mọi mưu đồ xâm lược ở hai đầu biên giới, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc.

Đáng chú ý, song song với nhiệm vụ dân tộc - đấu tranh bảo vệ Tổ quốc - Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân Việt Nam còn lập nên một kỳ tích có một không hai trong lịch sử thế giới: Trong hơn 10 năm, đã hoàn thành vẻ vang nghĩa vụ quốc tế, tiêu diệt chế độ diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Sary, cứu dân tộc Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng và thực hiện thắng lợi công cuộc tái thiết đất nước Campuchia từ tro tàn, tan hoang cùng kiệt; kiến tạo xây dựng sức mạnh của chính quyền cách mạng, bảo đảm cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân Campuchia.

Trong khi tiếng súng trên bầu trời biên giới vẫn chưa ngưng, một trong những khó khăn lớn mang tính cấp thiết đòi hỏi phải giải quyết: Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung đã từng khẳng định vai trò và tác dụng lịch sử, rất phù hợp trong điều kiện đất nước có chiến tranh; nhưng, trong điều kiện mới đã bộ lộ những hạn chế, làm suy giảm lực lượng sản xuất, và quan hệ sản xuất lỗi thời lạc hậu đã trở thành rào cản sự phát triển vững mạnh của quốc gia - dân tộc.

Lịch sử Việt Nam cho thấy, khi vận mệnh quốc gia - dân tộc đứng trước thách thức thời đại thì cũng là lúc xuất hiện những quyết định làm dịch chuyển vòng quay của lịch sử. Từ “khoán chui” trong nông nghiệp, “xé rào” trong công nghiệp… đã cung cấp những luận cứ khoa học để Trung ương Đảng thống nhất thông qua “Nghị quyết Đổi mới” tại Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ VI (12-1986).

Sự đột phá về tư tưởng, đổi mới tư duy bắt đầu từ Đại hội VI của Đảng đã trở thành động lực, khơi dậy mọi nguồn lực, tiềm năng, sức sáng tạo của người Việt Nam trong bảo vệ độc lập, chủ quyền trước những thách thức, khó khăn đang đe dọa đến sự an nguy của dân tộc. Công cuộc Đổi mới đất nước do Đại hội VI khởi xướng đã thực sự trở thành cuộc cách mạng, dấu ấn quan trọng trong dòng chảy lịch sử dân tộc, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền đất nước, bảo vệ an ninh chính trị, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa trước cuộc khủng hoảng trầm trọng, sâu sắc, toàn diện của hệ thống xã hội chủ nghĩa trên thế giới diễn ra cuối thập niên 80 đầu thập niên 90 của thế kỷ XX.

Sự kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội đã trở thành chân lý phổ quát, bài học kinh nghiệm xuyên suốt của cách mạng Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.